Cranberry

De cranberry is een plant uit de heifamilie.
Het is een kruipende of overhangende plant met dunne stengels.
De grote veenbes heeft een voorkeur voor zure grond,
zoals heide, veen en bossen maar moet niet worden verward met de daar van nature voorkomende inheemse kleine veenbes.
In Nederland is de plant vrij zeldzaam

De cranberry komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en is in Nederland een exoot.
In 1840 is een vat bessen op Terschelling aangespoeld,
waarna de soort in Nederland inburgerde.
De plant is hier in 1868 ontdekt door botanicus Franciscus Holkema.
Op Terschelling komen uitgebreide velden van de cranberry voor en de pluk van de bessen is er aan een veenbes-bedrijf verpacht.
Ook op Vlieland komen grotere velden voor.
Op de overige waddeneilanden is de cranberry een zeldzaamheid.
De cranberry wordt ook in kleine aantallen gevonden in het Fochteloërveen en het Eesveen op de grens van Friesland en Drenthe.
Op Terschelling staat de plant bekend als 'Pieter-Sipkesheide',
naar de vinder van het vat in 1840.

De cranberry bevat behalve vitamine C ook proanthocyanidinen (onder meer epicatechine).
Deze stoffen zorgen er niet alleen voor dat bacteriën zich niet aan de blaaswand kunnen hechten,
ze zorgen er ook voor dat reeds aan de blaaswand gehechte bacteriën worden losgeweekt.
De bessen zijn hierdoor waarschijnlijk effectief bij het bestrijden van blaasontsteking bij vrouwen,
wat echter niet onomstotelijk bewezen is.
Er zijn ook wel bijwerkingen.
Er zijn aanwijzingen dat de bessen zouden helpen bij het voorkomen van maagzweren en bij het voorkomen van tandplaque.
De bessen bevatten ook oxaalzuur, veel benzoëzuur en isoforon[3].
Het gebruik van grote hoeveelheden kan misselijkheid en diarree veroorzaken.



Cranberry Cooler

25 ml. Disaronno
25 ml. Wodka
75 ml. Cranberry sap
50 ml. Sinaasappelsap

Schenk alle ingrediënten in de shakebeker. Vul
de shakebeker volledig met ijs en shake!
Schenk het vervolgens uit in een glas
en opvullen met crushed ijs.
Garneer het met
aalbesjes.



Cranberry chutney

3 appels
2 uien
1 sinaasappel
450 gram cranberries
400 gram basterdsuiker, bruine
3 deciliter. azijn
1 mespunt cayennepeper
1 mespunt mosterdpoeder
1 theelepel piment
1 theelepel. gemberpoeder
1 theelepel zout

De cranberries wassen met koud water en in een zeef laten uitlekken.
De appels schillen, de klokhuizen verwijderen en het vruchtvlees in blokjes snijden.
De uien schoonmaken en fijn snipperen.
De sinaasappel wassen en met een cannelleermesje repen van de schil trekken.
Pers daarna de sinaasappel uit.
De cranberries met de blokjes appel, de ui, de reepjes sinaasappelschil en het sap in een ovenvaste schaal van 1,5 liter doen.
De overige ingrediënten erdoor roeren en afgedekt 13 tot 16 minuten aan de kook laten komen
en onafgedekt 20 minuten op vol vermogen laten inkoken.
Tussendoor twee keer doorroeren.
Intussen de jampotjes in heet sodawater schoonmaken,
met heet water omspoelen en omgekeerd op een schone theedoek laten uitlekken.
De chutney eventueel op smaak brengen met nog wat zout,
In de potjes overdoen en afsluiten en van een etiket voorzien.

Cranberry likeur

350 gram cranberries
1 sinaasappel
Kaneelstokje
200 gram suiker
0,7 liter alcohol van 40% (wodka)

Was de cranberries.
Maak ze fijn in de foodprocessor.
Was de sinaasappel goed schoon en droog hem af.
Schil de sinaasappel dun af, zonder dat er wit aan de schil achterblijft.
Doe deze dunne schil en het kaneelstokje bij de cranberry-pulp
Doe de suiker erbij
Overgiet de pulpmassa met de wodka.
Roer tot de suiker is opgelost
Laat dit drie weken in een afgesloten donkere pot staan.
Filtreer nu de likeur en doe de likeur in een fles

Cranberry taart

Voor het deeg:
150 gram bloem
100 gram boter
50 gram suiker
mespunt zout
poedersuiker om te bestrooien

Voor de vulling:
250 gram cranberries
150 gram suiker
mespunt kaneel en kruidnagelpoeder
100 gram boter
2 eieren
2 eetlepels maïzena
3 eetlepels jam van gemengde rode vruchten

Meng de bloem, de in blokjes verdeelde koude boter, de suiker en het zout tot een kruimelig deeg
Voeg net genoeg koud water toe om er een samenhangend geheel van te maken.
Dat gaat het makkelijkst in de foodprocessor.
Laat het deeg verpakt in gladfolie ca. 30 minuten in de koelkast rusten.
Maak intussen de vulling.
Doe de cranberry`s met een paar lepels water, 2 eetlepels van de suiker, de kaneel en het kruidnagelpoeder in een steelpan met een dikke bodem
Laat kort koken tot de bessen openspringen.
Laat afkoelen.
Meng de boter, de resterende suiker, de eieren en de maïzena door en laat draaien tot het een glad en luchtig mengsel is.
Verwarm de oven voor op 220 graden C.
Rol het deeg op een met bloem bestrooid werkvlak uit tot een dunne lap en bekleed daarmee de vorm.
Bestrijk de deegbodem met de jam.
Schep de hazelnootvulling in de vorm en strijk de bovenkant glad.
Verdeel er het cranberrymengsel over.
Zet de taart op de bakplaat in de voorverwarmde oven, schakel de oventemperatuur terug naar 180° C
Laat in ca. 40 minuten goudbruin bakken.
Serveer de taart lauwwarm of koud.
Bestrooi de rand met poedersuiker


Cranberry Mousse

150 gram verse cranberries
1 halve liter slagroom
150 gram suiker
1/2 deciliter cranberrylikeur

Was de cranberries.
Doe ze met 100 gram suiker in een ovenschaal.
Zet ze 10 minuten in een voorverwarmde (170 graden) oven.
Wrijf ze daarna door een zeef.
Laat de puree helemaal afkoelen.
Klop de slagroom heel stijf met de resterende suiker.
Spatel de cranberrypuree erdoor.
Voeg voor extra smaak de cranberrylikeur toe.
Schep de mousse in glazen en laat ze een poosje opstijven in de koelkast.

Cranberry-Mascarpone Trifle

450 gram cranberries (liefst verse)
250 gram suiker
1 deciliter rode wijn of port
200 gram mascarpone
eventueel koffieroom
1 eetlepel kaneelpoeder
2 eetlepels sinaanapplikeur
8 dunne plakjes cake
geraspte chocola, kaneel en poedersuiker

Kook de cranberries samen met de suiker en de wijn of port gedurende 15 minuten in een pan met dikke bodem.
Roer het goed door.
Laat de compote afkoelen.
Meng kaneelpoeder en likeur door de mascarpone.
Klop dit mengsel tot een crème.
Als de crème te stijf is, voeg dan een beetje koffieroom toe.
Schep in 4 dessertcoupes of -bordjes een laagje cranberrycompote.
Leg daarop een plak cake met daarop een laagje mascarpone crème.
Dan weer een laag compote.
Vervolgens weer en plak cake met daarop de rest van de crème.
Zet de desserts in de koelkast.
Garneer ze vóór het serveren met chocola, kaneel en poedersuiker

Cranberry Muffins

230 g verse of ingevroren cranberries
140 g suiker
25 g boter of margarine
1 ei
125 ml melk
230 g bloem
1 volle theelepel bakpoeder, zout

De oven verhitten tot 190 º C.
Suiker en boter met elkaar vermengen.
Daarna het ei toevoegen.
In een tweede kom bloem, bakpoeder, zout en melk met elkaar vermengen.
Dan het suiker-boter-ei mengsel toevoegen en goed vermengen met het beslag.
Daarna de gehakte cranberries toevoegen.
Doe het mengsel in kleine vormpjes en bak ze in de oven 25 a 30 minuten
Laat ze afkoelen

Cranberrysaus

340 g verse cranberries
200 g suiker
0,25 l water

Water en suiker mengen tot de suiker is opgelost en daarna verhitten tot kookpunt.
De gewassen cranberries toevoegen en 10 a 15 min. koken tot de bessen kapot gaan.
Op een laag pitje het mengsel tot de helft in laten koken.
Laten afkoelen tot kamertemperatuur.
In de koelkast zetten tot de saus stevig is geworden.
Warm of koud serveren bij wild, gevogelte of vlees.
Kan ook gebruikt worden als compote met slagroom bij vanilleproducten, ijs of yoghurt.
Ook lekker als taartvulling of op de boterham.

Verscholen Cranberry gehakt

200 gr gehakt (kalfs-)
50 gr noten (pistache-, walnoot, pijnpit)
(room-)boter
2 kalkoen schitzels
2 eetl cranberry compote
2 oude witte boterhammen
1 eigeel
cocktailprikkers,

Haal de korstjes van de boterhammen en verkruimel ze.
Meng het gehakt met het ei, zout peper, fijngehakte noten en compote.
Snijdt de schnitzels in de lengte door en sla de 4 stukken met de vleeshamer heel dun uit.
Verdeel de vulling over de 4 schnitzels en maak er rolletjes van.
Bind ze dicht met keuken garen of steek ze met een cocktail prikker vast.
Bak ze in de koekenpan in ong 10 minuten rondom bruin.
Serveer met een blaadje sla en cranberry- relish of chutney