Van graan tot brood.....
Graan is naast vlees en peulvruchten de meest complete energieleverancier.
Het komt al eeuwen in ons voedselpakket voor. Tienduizend jaar geleden leefden de eerste mensen van wat ze in de natuur vonden zoals vruchten, bladeren en zaden.
Later leerden ze met eenvoudige gereedschappen op dieren te jagen en aten ze vis en vlees. Tijdens het rondtrekken jaagden de mannen en verzamelden de vrouwen knollen, wortels, vruchten en zaden zoals de korrels van wilde granen.
Om hun honger te stillen, kauwden ze erop. Het speeksel in de mond zorgde ervoor dat de korrels zacht werden

Later werden ze gekneusd met een steen en in water geweekt.
Zo ontstond een soort broodpap.
Behalve met water mengden ze de korrels met bloed van dieren of gesmolten vet en kookten er een pap van.
Van de dikke pap maakten ze een dikke ronde koek met een middellijn van ongeveer tien centimeter en twee centimeter dik.
Deze plak droogden ze in de zon of bakten ze op gloeiend hete stenen of in de hete as.
De warme koeken waren zacht, maar als ze afkoelden, werden ze keihard.
Harde koeken werden met een steen in stukken gebroken en in water weer tot pap gekookt.
De koeken hadden meestal een gat in het midden. Dan konden ze worden opgehangen om te voorkomen dat knaagdieren ze opaten.
Rond 4.500 voor Christus vestigden de eerste boeren zich en werd graan verbouwd

Zo`n 1.500 jaar voor onze jaartelling ontdekte een Egyptische slaaf dat brood kon rijzen.
Deze slaaf had als taak iedere dag vers brood te bakken.
Brood dat ouder was dan een dag was niet te eten.
Op een dag merkte hij dat hij een restje broodpap van de vorige dag had laten staan.
Dit restje was zuur geworden.
Om te voorkomen dat iemand dat merkte, deed hij het gauw bij de nieuwe broodpap.
De broden die hij daarvan maakte, waren veel luchtiger en smaakten veel lekkerder dan de broden die hij eerst maakte.
Hij kreeg veel complimenten over dit brood en hij bakte voortaan brood met een restje deeg van de vorige dag.
Naast gewoon brood, bakten de Egyptenaren ook luxe brood waarin lotusbloemen, honing, vijgen, amandelen en dadels werden verwerkt

In ons land kwamen in de steden pas in de middeleeuwen bakkers.
Voor die tijd bakte iedereen zijn eigen brood. Voor het bakken van brood werd rogge gebruikt. Rogge was goedkoop en werd door de lagere standen, de boeren en de horigen, gegeten.

De rijkere standen, de adel en de geestelijken, aten brood dat van tarwe werd gebakken (herenbrood of wit brood).
Het deeg voor het (zwarte) roggebrood werd met de handen en zelfs met de voeten gekneed.
Om het deeg te laten rijzen werd zuurdeeg, het deeg van de vorige dag, of zure wijn gebruikt. Pas in de 19e eeuw werd gist ontdekt zoals wij die kennen

Witbrood...

Witbrood wordt gebakken van tarwebloem.
Dit is het middelste van de tarwekorrel.
De kiemen en zemelen zijn volledig uitgezeefd. Er is waterwitbrood en melkwitbrood verkrijgbaar.

Bruinbrood...

Bruin- of tarwebrood wordt gebakken van tarwemeel.
Tarwemeel bevat iets meer vitamines (B1, B6), mineralen (ijzer, jodium) en voedingsvezel dan tarwebloem omdat een groter deel van de tarwekorrel is gebruikt.
Want in de buitenste laag van de tarwekorrel (wordt ook wel zemel genoemd) zit het grootste deel van de vitamines, mineralen en voedingsvezel.

Buitenlands brood....

Het Nederlandse broodassortiment wordt steeds kleurrijker.
De laatste decennia zijn door migratie en ervaringen in vakantielanden tal van nieuwe ?buitenlandse? broodsoorten in Nederland geintroduceerd.
Sommige soorten als stokbrood zijn zelfs zo ingeburgerd geraakt dat je bijna zou vergeten dat het oorspronkelijk geen product van Nederlandse bodem is.
Bagel.
Ciabatta.
Croissant.
Focaccia.
Franse boule.
Italiaanse bol.
Kaiserbroodje.
Maisbrood.
Naanbrood.
Oberlander.
Pain de campagne.
Shoarma/pitabroodje.
Turks brood.
Desembrood

Desembrood........

De allereerste broden werden op deze manier gemaakt.
Het is dus de oudste werkwijze die de mensheid kent om brood te laten rijzen.
Tot aan de 19e eeuw is altijd desembrood gebakken, pas vanaf die tijd is gist (als rijsmiddel) ontdekt.
Desem is zuur geworden deeg.
De bereidingswijze is eenvoudig.
De bakker maakt een dun beslag van meel en water en laat dat rusten.
Als na een paar dagen de gewenste "microflora" van bacterien en gisten het beslag doet opborrelen en een friszure geur laat verspreiden is het desem klaar voor gebruik.
Bij het deegmaken wordt iets van dit verzuurde deeg toegevoegd om het deeg te laten rijzen.
De bereidingswijze is te vergelijken met ambachtelijk yoghurt maken.
Desembrood is wat steviger dan gistbrood.
Door de lange rijstijd heeft het brood een bijzondere, volle smaak.

Feestelijk brood........

Op hoogtijdagen in de westelijke wereld worden we er steevast aan herinnerd dat onze cultuur een broodcultuur is.
Gelovigen bidden dat het opperwezen hun het dagelijks brood gunt.
En iedereen werkt 'voor zijn brood'. Dat is immers het spraakgebruik.
Hooguit wordt erbij gezegd 'met wat erop'.
We werken, als je op de omgangstaal afgaat, niet voor ons dagelijkse vlees, groente, aardappels en een toetje.
Nee, er moet brood op de plank komen.
Brood staat voor voedsel in de ruimste zin van het woord.
Brood valt samen met ons bestaan.
En als er in dat bestaan iets te vieren valt, wordt dat vaak gemarkeerd met brood.
Dat is zeker het geval met officiele feestdagen.

Kleinbrood....
 
Met kleinbrood wordt brood tot 100 gram bedoeld. Een ander woord voor kleinbrood is ?luxe broodjes?, omdat ze geproduceerd worden in kleinere gewichtseenheden en in verschillende, vaak bewerkelijke, vormen.
Kleinbrood is grofweg te verdelen in drie soorten...
zacht kleinbrood.
krokant kleinbrood.
gevuld kleinbrood.

 

Luxe en speciaal brood
..........
In het ongekend grote broodassortiment dat Nederland kent, vallen vooral de luxe en speciale broodsoorten op.
Dat zijn soorten brood die in vorm en receptuur afwijken van het gangbare brood.
Onderling lijken deze soorten ook nauwelijks op elkaar.
Hun oorsprong is vaak totaal verschillend. Luxe brood is meer dan een variatie op het reguliere wit en bruin brood.
Ze worden gegeten op andere momenten.
Luxe broden duiken op tijdens een speciale lunch, bij de warme maaltijd of een ?aangeklede? borrel.
Wat ze gemeen hebben is hun bijzonderheid.
Soms komen ze voort uit een mooie, oude Nederlandse traditie.
Of we ontdekten ze op onze vakantiereizen in landen aan de Middellandse zee.

Dit is maar een kleine greep uit de broodsoorten die er te koop zijn.
Van bruin tot wit....
Van roggebrood tot luxe broodjes...
Er zijn zoveel verschillende varieteiten.
Varieer eens met brood.
En neem eens een andere soort.
Het is zeker de moeite waard om ons ambachtelijk brood goed te kennen en ons goed te laten smaken.